Slaapt je kind slecht?
Herkennen, serieus nemen, en aanpakken!
Veel kleine kinderen slapen slecht (0-12)
Troost je, jij bent niet de enige met een kind met slaapproblemen!
Ongeveer 50% van de kinderen ervaart een keer slaapproblemen. Houden de slaapproblemen langer aan dan moet wel snel naar de oorzaak gezocht worden.
Dit is belangrijk om de latere negatieve gevolgen van slaaptekort of een kwalitatief slechte slaap te voorkomen.
De gevolgen van slaapproblemen zijn zowel mentaal als fysiek. Je kunt denken aan:
- Overmatige vermoeidheid overdag
- Veel en snel huilen
- Geïrriteerdheid
- Ongeconcentreerd zijn
- Gedragsproblemen, ontremming, moeilijk te corrigeren gedrag
- Leerproblemen, slechte schoolprestaties
- (Verkeers-) ongelukken
- Hoofdpijn, buikpijn
Deze bovenstaande gevolgen kunnen al na één tot enkele nacht(en) slecht slapen optreden. De lange termijn gevolgen van slaapproblemen kunnen zijn:
- Hart- en vaatziekten
- Diabetes
- Overgewicht
- Risicogedrag en verslavingsgevoeligheid
- Meer kans op het ontwikkelen van chronische pijn
- Ook een verstoorde puberslaap, volwassenenslaap
- Verminderde weerstand
Heeft je kínd een slaapprobleem of jij als ouder?
Bij kleine kinderen staat voorop dat er aan de slaapbehoefte moet worden voldaan. Het is dus belangrijk dat je kind voldoende uren slaap krijgt per 24 uur. Het slaapritme is echter nog beduidend anders dan bij volwassenen. Niet zelden heb jij als ouder last van het verbrokkelde slaappatroon van je kind, maar maakt je kind wel gewoon genoeg slaapuurtjes. Dan is het “slaapprobleem” dus eigenlijk van jou als ouder.
Zeker het eerste half jaar is het bioritme van je baby nog niet “af” en slaapt het maar raak. Gewoon naar behoefte. Dit strookt niet met jouw strakke dag-nacht ritme. Doch het hoort erbij, het is normaal. Pas na ongeveer 6 maanden begint zich duidelijker een dag-nacht ritme te ontwikkelen. Je kind blijft vaak nog tot aan het begin van de basisschool op meerdere momenten slapen, overdag en ’s nachts.
Wist jij dat je je kind op bed moet leggen wanneer:
- het slaperig genoeg is.
- het rustig genoeg is.
- het het slapen ook wil.
Deze drie items heten de “slaapvoorwaarden”.
Leg je je kind te vroeg in bed en heeft het nog geen slaap, of juist te laat in bed en is het te moe, dan zal het moeilijker in slaap vallen. Kijk goed naar de slaperigheidssignalen van je kind en leg het dan vervolgens nog net wakker in bed. Hierdoor kan het zelf leren inslapen.
Slaapapneu bij kinderen?
Slaapapneu komt ook onder kinderen voor. Kinderen met Down syndroom hebben er een vergrote kans op. Aan apneu wordt niet zo snel gedacht, doch wanneer bijvoorbeeld de keelamandelen vergroot zijn, of je kind overgewicht heeft of een kaak die niet optimaal gevormd is, kan dit al zorgen voor ademstops in de nacht. Vooral bij ruglig kan de keel dichtvallen en wordt de adem tijdelijk geblokkeerd. Kinderen worden er meestal niet wakker van.
Om slaapapneu bij kinderen vast te stellen is onderzoek in het slaapcentrum nodig. Er wordt dan een polysomnografie (PSG) gemaakt. Tegenwoordig kun je het slaapverloop vaak ook thuis laten meten. Je wordt dan in het ziekenhuis beplakt met sensoren en je gaat naar huis om in je eigen bed met alle toeters en bellen te slapen. Dit is wel zo fijn. Vaak is de KNO-arts ook bij het slaaponderzoek betrokken.
Symptomen van slaapapneu bij je kind zijn:
- Hoorbare nachtelijke ademstops (hoorbaar voor de ouders)
- Snurken (niet altijd)
- Overmatig zweten ’s nachts
- Bedplassen
- Hoofdpijn bij het wakker worden
- Vermoeidheid overdag
- Veel dromen / nachtmerries
- Groeiachterstand
- Door de mond ademen / droge mond
Herken jij deze symptomen? Neem dan contact op met je huisarts en bespreek je bevindingen.
Parasomnieën, abnormale bewegingsactiviteiten in de nacht
Bij kinderen is het veelvoorkomend dat er onrustig en opvallend bewogen wordt in de nacht. Je kunt hierbij denken aan:
- Slaapwandelen
- Tandenknarsen
- Recht overeind in bed zitten
- Praten of angstig gillen in de slaap
- Verward wakker worden
- Nachtmerries
Meestal komt deze bewegingsonrust in de eerste helft van de nacht voor, dus in de diepe slaap. Het kan uitgelokt worden door koorts, overprikkeling, stress, spanning, angst of spannende gebeurtenissen overdag. Het is vooral voor jou als ouder onrustgevend in de nacht en soms griezelig, maar in vrijwel alle gevallen gaan deze parasomnieën vanzelf over naarmate je kind ouder wordt. Maar in 4% van de gevallen loopt het door tot in de volwassenheid.
Wat kun je doen aan een slaapwandelend of pratend kind in de nacht?
Besef allereerst dat je kind niet wakker is ook al lijkt dat soms zo. Hij/zij slaapt waarschijnlijk zelfs diep en is zich dus helemaal niet bewust van zijn eigen capriolen. Maak je kind dan ook niet wakker, maar praat rustig op hem in en begeleid hem weer naar het eigen bed.
Het belangrijkste om te doen is regelmatige bedtijden aanhouden, zorgen voor voldoende ontspanning / ontlading overdag en een vast bedritueel. Verder doe je er goed aan de veiligheid te waarborgen en er zelf rustig onder te blijven. Wanneer je weet dat je kind de slaapkamer geregeld verlaat kun je een belletje aan de deur hangen of een mat voor de kamerdeur leggen die een belletje bij jou in de slaapkamer laat afgaan. Je kunt voor een traphek zorgen en borgen dat de ramen niet “zomaar” open gemaakt kunnen worden. Verwijder scherpe of gevaarlijke materialen uit de directe omgeving van het bed. Leg eventueel een zacht kleed naast het bed tegen het uit bed vallen.
Geplande wektijd:
Bij angstig gillen in de slaap of nachtmerries kan het nog wel eens helpen om in kaart te brengen op welk tijdstip er meestal eng gedroomd wordt. Wanneer dit een vast patroon is (bijv. altijd rond 1.30 uur ’s nachts…), maak je kind dan een kwartier ervoor eventjes flauwtjes wakker. Geef je kind een aai over zijn bol, een kus en zeg eventjes iets liefs. Je doorbreekt daarmee de slaapfase waar de nachtmerrie in zou ontstaan en soms wordt de nachtmerrie daarmee voorkomen.
Gedragsmatige slaapproblemen bij kinderen
Deze categorie slaapproblemen is de grootste van allemaal. Kinderen willen op een gegeven moment niet meer makkelijk slapen, ze drammen en luisteren slecht, of ze kunnen echt niet in slaap komen door (oor)pijn, onrust, angst, astma, maagzuur, groeipijn….. Ze verleren hierdoor hoe ze ontspannen en zelfstandig kunnen inslapen of doorslapen en maken van elke nacht een drama.
Het vervelende is dat dit jou als ouder soms tot waanzin drijft en juist deze spanning en onmacht wakkert het (weerstands)gedrag van je kind aan. Er ontstaat niet zelden een vicieuze cirkel van onrust en spanning, ouderlijke machteloosheid, spanningen bij het kind en slecht slapen bij alle partijen.
Wat kun je hier zelf aan doen?
Zorg voor goede slaaphygiëne, rust, ritme en regelmaat in de 24 uur, vaste bedtijden, voldoende beweging in de buitenlucht, ’s avonds weinig licht en ’s morgens veel daglicht, voldoende ontspannings- en aandachtsmomenten overdag, gewenst gedrag belonen.
Je kunt de hulp inroepen van een kinder-slaapoefentherapeut bij Cesar & Mensendiecktherapie Joyce Ruys. Zij kan je voorzien van professioneel advies en geeft je praktische handvatten om het tij te keren. Zo’n steuntje in de rug is soms onmisbaar wanneer je zelf uitgeput bent. Slaapoefentherapeuten werken volgens de recente richtlijn van de jeugdgezondheidszorg.
Bron: Slaapoefentherapie.nl