Slaap en Zwangerschap
Tijdens je zwangerschap is het fijn en belangrijk dat je voldoende slaapuren maakt en dat je kwaliteit van je slaap goed genoeg is. Door de situatie te optimaliseren kan er een volledige en gezonde aanleg plaatsvinden van de baby. Denk hierbij aan de breinontwikkeling en het afstellen van de gevoeligheid van het stresssysteem van de baby.
Hoe mooier de aanleg en hoe beter de stressbalans is tijdens de zwangerschap, hoe robuuster en stabieler het fundament is waarmee de baby ter wereld komt.
Zwangerschapskwaaltjes kunnen je slaap ondermijnen, maar ook stress of onzekerheden, angsten of zorgen kunnen maken dat je ligt te woelen en te draaien. Het goede nieuws is dat er aan veel zwangerschapskwaaltjes iets te doen is waardoor de nachtrust verbetert. Ook stress en zorgen kunnen zo warm en liefdevol mogelijk worden opgevangen. Het bespreekbaar maken van je gedachten- en gevoelswereld maakt al een groot verschil.
Wanneer de zwangere een serieus slaapprobleem heeft werkt dit door op de baby in wording. Vooral tussen de 20e en 30e week van de zwangerschap is het belangrijk dat er een optimale slaapsituatie is voor moeder en kind. Dan maakt de ontwikkeling van het babybrein namelijk een spurt en daardoor mogen er goede “groeivoorwaarden” zijn. Een belangrijke pijler daarbij is slaap.
Wat heeft slaap nu te maken met de zwangerschap en al helemaal met de baby in wording?
Leefstijl
Naast slaap zijn ook voeding, beweging en verslaving focusgebieden voor een gezonde ontwikkeling van de baby.
Dat een gezonde leefstijl belangrijk is geldt natuurlijk je gehele leven. Het geldt zowel voor de vader als de moeder in spé. Er mag nóg meer aandacht gaan naar een gezonde leefstijl wanneer er plannen zijn om zwanger te worden. Wanneer er zaadcellen geproduceerd worden of een eicel rijpt in een toxische omgeving, dan vormt dit wel de basis van de bevruchting. Liefst dat je nooit begint met roken, alcohol of drugs… maar wanneer je het al gebruikt, stop er dan 3 a 4 maanden van tevoren mee. Die aanlooptijd beïnvloedt namelijk de kwaliteit van de eicel en ook van de zaadcellen. Daarnaast kun je aandacht besteden aan mentale balans en voldoende beweging in de buitenlucht en natuurlijk voldoende gezonde slaap!
Slaap en de ouder-kindrelatie
Een veilige en liefdevolle ouder-kindrelatie vormt de basis voor de pasgeboren baby om te kunnen slapen. Een baby is zo enorm afhankelijk van zijn ouders dat het continu toetst op aanwezigheid en beschikbaarheid van de ouder(s). Bij een gevoel van honger, dorst, alleen zijn, pijn, kou en ongemakken…. zal de baby huilen om te communiceren dat het zorg en aandacht nodig heeft. Wanneer de ouder-kindrelatie goed genoeg is en steeds beter afgestemd raakt gaat de baby vertrouwen dat de ouders beschikbaar zijn. Door dit veiligheidsgevoel (overdag en ’s nachts) kan het rustiger slapen. Wanneer de ouders echter onvoldoende veilig en beschikbaar zijn (om welke goede reden dan ook) voelt de baby dat er gevaar dreigt en ontregelt het. Dit uit zich in stress, lichaamsspanning, onrust, slecht slapen en (ontroostbaar) huilen.
Onder de 8 maanden werken Slaapoefentherapeuten daarom in eerste instantie aan de basis. Het fundament onder de babyslaap ten behoeve van rust in het gezin, zowel voor de ouders als voor de baby.
Wij kijken of:
- er misschien sprake is van biomedische problemen en sturen dan eerst terug naar de arts.
- de ouders voldoende goed in hun vel zitten. Denk hierbij aan uitgerustheid, ontspanning en of er voldoende grip en zelfvertrouwen is? Ervaren de ouders steun van anderen? Hebben ze een sociaal vangnet? Spelen er gevoeligheden, triggerpunten of trauma’s bij de ouders zelf? Dit kan hun energie en hun gedrag naar de baby terdege beïnvloeden.
- de ouders tegen knelpunten aanlopen in de omgang met hun kind. Zijn ze bijvoorbeeld in de omgang voorspelbaar en beschikbaar? Is er afstemmingsgedrag tussen de ouder en het kind? Kunnen de ouders het kind (voldoende goed) helpen reguleren, helpen herstellen van alle dagelijkse indrukken en alle tranen. Kunnen de ouders aan hun kind uitleggen wat er gebeurt en woorden geven aan wat er misschien in de binnenwereld van hun baby gaande is? Of is hier hulp gewenst?
- Zijn de voorwaarden om te kunnen slapen goed genoeg? De temperatuur, de nabijheid van de ouder(s), voldoende slaapgelegenheid, voldoende voeding en een schone luier?
Pas na de 8 maanden voegen wij aan het bovengenoemde ook slaapgerelateerde begeleiding toe. Dan is de slaap van de baby ver genoeg ontwikkeld om er enige structuur en logica in aan te gaan aanbrengen. Een heel belangrijk element hierin is rust, ritme en voorspelbaarheid. Vaste rituelen, vaste liedjes en gedragingen maken dat de baby kan voorspellen wat er gaat gebeuren. Dit geeft de baby houvast in onze complexe wereld. Houvast en veiligheidsgevoel geven nu eenmaal een betere basis voor de slaap.
Babyslaap
Kinderen hebben een persoonlijke slaapbehoefte. Al bij baby’s heb je de langslaper, kortslapers en de gemiddelde slapers. Je kunt als ouders dus niet verwachten dat je baby volgens het boekje slaapt. Je mag oog en oor ontwikkelen voor de slaperigheidssignalen en hierop adequaat leren reageren. Als ouders heb je dus ook veel te leren. Je mag rustig aan de verschillende huiltjes leren kennen, overprikkeling leren herkennen, je baby leren aanvoelen, ontdekken wat helpt en niet helpt, wat je baby leuk vindt en niet leuk vindt….. Een Slaapoefentherapeut helpt je hier graag bij.
Hoe beter deze afstemming lukt, hoe beter de baby de wereld begrijpt. Dit helpt bij het zelfvertrouwen en het gebalanceerd opgroeien en slapen.
Hoe beter je baby slaapt hoe beter jij als ouder ook kunt slapen. Wanneer je goed genoeg kunt slapen ben je veerkrachtiger en sterker de volgende dag. Het omgekeerde is natuurlijk ook waar. Bij slapeloosheid word je steeds kwetsbaarder en kun je minder verdragen van je baby. Hierdoor meet je baby dat je “onveilig” aanvoelt. Dit zorgt voor vaker toetsen of je beschikbaar bent en of je wel voor genoeg veiligheid kunt zorgen. De baby wordt dus vaker wakker en gaat vaker huilen…. Hmmmm… een vervelende vicieuze cirkel.
In het algemeen geldt dat je je baby voldoende slaapmogelijkheid mag geven, in een slaapvriendelijke omgeving. Voorspelbare slaaprituelen zijn helpend en lichaamsenergie waarin rust en veiligheid voelbaar is. De ouder mag in de ouder-kind interactie “groter, sterker, wijzer en liefdevol” aanvoelen. Dit brengt ons bij het omgaan met huilen.
Omgaan met huilen
Alle baby’s huilen. Dit is niet alleen hun manier van communiceren, maar zij hebben het ook nodig om hun “lading” in hun lichaam weer kwijt te raken. Je kunt dus zeggen: “huilen ontlaadt”. Het is net alsof je een emmer met emoties / tranen leeggiet, waardoor er daarna weer ruimte is voor nieuwe indrukken en de daarbij behorende emoties.
Wanneer je als ouders vooral probeert om het huilen te stoppen, dan geef je het signaal dat de emoties en de gevoelens er niet mogen zijn. Het moet ophouden, weg.
Wanneer je beseft dat het een behoefte invult van je baby om te mogen huilen, dat ze het werkelijk nodig hebben om te huilen en dat het ze opruimt van binnen en oplucht, dan kun je met dat idee hopelijk het huilen beter verdragen. Huilen kun je in nabijheid laten gebeuren. Tijdens het huilen kun je als ouder proberen de tranen met woorden te verklaren. Misschien was het een drukke dag of misschien zijn er nieuwe indrukken opgedaan? Het kan ook zijn dat de baby nieuwe bewegingen aan het uitproberen is wat zorgt voor de nodige interne frustratie. Het lucht dan zo enorm op om een potje te mogen huilen! Hoe fijn is het dan als iemand je vast wil houden, rustig en liefdevol tegen je praat en een poging doet om te vertellen WAT je voelt. Zo begint de baby zichzelf te begrijpen. Het leert dat gevoelens er mogen zijn, dat ze iets betekenen en dat je ze kunt “verwerken”. Dit lukt soms in je eentje en soms heb je er iemand bij nodig.
Deze baby-ervaring in het omgaan met emoties legt een basis onder het kunnen aangaan van relaties met andere mensen later in het leven. Het geeft sociale vaardigheden! De gevoelswereld van je baby wordt rijk gevuld met mogelijkheden, verschillende soorten gevoelens, grote en kleine emoties. Daarnaast leert je baby, kind en later puber dat gevoelens en emoties normaal zijn. Ze hoeven niet weg, verstopt of ingehouden te worden. Ze mogen er zijn en gaan na voldoende ontlading/verwerking vanzelf weer weg. Hierna voel je je opgelucht, opgeruimd en soms zelfs sterker.
Als ouders heb je de positie of rol om je baby dit te leren. Hiervoor mag jijzelf “groter, sterker, wijzer, en liefdevol” zijn.
- Groot genoeg om je baby op te tillen, te dragen of bij je te nemen.
- Sterk genoeg om gezonde en veilige grenzen te bieden waarbinnen de baby kan huilen. Daarbij sterk genoeg om de emoties aan te kunnen. Ze te verdragen.
- Wijzer door te beseffen dat het helemaal oké is dat er grote en kleine emoties in je baby leven. Wijzer ook doordat je taal probeert te geven aan deze gevoelens.
- Liefdevol doordat je het met een zachte stem en een milde blik ontvangt en de gevoelens en emoties door jou heen weg laat stromen naar de grond. Of je ademt ze uit en helpt daarmee je baby te reguleren. Dit heet co-regulatie. Doordat jijzelf “op orde” blijft tijdens de tsunami aan emoties kan het daadwerkelijk uit je baby wegstromen en komt je baby weer terug op orde.
Troosttechnieken
Bij uitzondering het huilen stoppen met een speentje, een flesje, zachtjes hupsen en wiegen kan geen kwaad. Maar wanneer dit een standaard procedure is om het huilen te stoppen dan heet dat “controle patronen” aanleren. Je leert je baby dan eigenlijk dat je beter je mond dicht kunt houden, emoties beter kunt “inslikken”, dat eten helpt om emoties weg te werken of dat veel bewegen, wiebelen en onrust later de rust terug zal brengen. Is dit wat je je kind wilt leren voor het latere leven? Wanneer je dit inzicht eenmaal hebt kan dit je helpen om het huilen beter te verdragen. Je weet waarvoor je het doet als je in de nachtelijke uren je best aan het doen bent om het huilen aan te kunnen.
In nabijheid laten uithuilen zorgt er daarnaast voor dat er geen “restjes” emoties blijven zitten. Want een heleboel restjes maken een grote. Wanneer er emoties blijven zitten willen die later toch graag nog weggehuild worden. Dit kan zorgen dat baby’s steeds opnieuw beginnen met huilen. Dus beter in 1 keer lang en (on)troostbaar uithuilen dan zo snel mogelijk het huilen stoppen en later met de restanten geconfronteerd worden.
Je staat er niet alleen voor!!
Wanneer je voelt dat je onvoldoende opgewassen bent tegen de uitdagingen die de ouder-kind relatie met zich mee brengt, praat hier dan over. Vraag hulp aan je naasten of doe eens mee in groepsbijeenkomsten voor jonge ouders. (centered parenting). De uitdagingen die je trotseert als jonge ouders liegen er niet om. Het zijn ware levenslessen. Wanneer je zelf al de nodige levenslessen in je eigen leven achter de rug hebt kan dit “oude” voelbaar naar boven komen in het (prille) ouderschap. Heel normaal en verklaarbaar. Wat ruggensteun, uitleg en een begripvolle en veilige sparringpartner zijn dan goud waard. Baby-Slaapoefentherapeuten kunnen naast je staan en meekijken, meevoelen en meedenken over de verschillende uitdagingen. Zij zijn dan ten goede van jou: “groter, sterker, wijzer en liefdevol”!!
Bron: slaapoefentherapie.nl
Neem gerust contact met ons op voor meer informatie, of maak direct een afspraak!
